نورد میلگرد چیست؟ انواع و ویژگی های آن

نورد میلگرد چیست و چه انواع و ویژگی هایی دارد؟ روش ها و مراحل این فرآیند چگونه انجام می شوند. برای پاسخ به این سوال ها ابتدا باید با فرآیند نورد آشنا شوید. این روش در واقع نوعی فرآیند شکل دهی فلزات است که با عبور یک شمش از میان دو یا چند غلطک محصول نهایی را به شکل و سایز دلخواه می رسانند.

برای نور میلگرد می توان گفت که همین پروسه انجام می شود. برای تولید این مقاطع در سایز های مختلف شمش های فولادی را از میان غلطک های سرد و یا گرم عبور می دهند و شکل بیلت را تغییر می دهند. این فرآیند ممکن است چندین بار تکرار شود تا شکل نهایی و سایز محصول به مقدار مطلوب برسد.

همانطور که اشاره کردیم دو نوع نورد میلگرد سرد و نورد میلگرد گرم وجود دارند که هر کدام مزایا و معایب مختص به خود را دارند. قیمت میلگرد با توجه به روش تولید، کیفیت مواد اولیه و به طور کل هزینه های مختلف روند ساخت آن می تواند متفاوت باشد. در این مقاله از آهن با من می خواهیم بررسی کنیم که نورد میلگرد چیست و چگونه انجام می شود انواع آن چه مزایا و معایبی دارند و در نهایت نکات مهمی در مورد این فرآیند را در اختیارتان قرار داده ایم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

نورد میلگرد چیست؟

نورد میلگرد به فرآیند شکل دهی گفته می شود که در آن شمش های فولادی با عبور از میان غلطک های سرد و یا گرم قطر بیلت را کاهش داده و طول آن افزایش پیدا می کند و این فرآیند تا زمانی که به شکل مطلوب برسد ادامه پیدا می کند. سایز غلطک ها و فاصله آن ها از یکدیگر تعیین کننده قطر میلگرد هستند و اشاره به این نکته نیز خالی از لطف نیست که روش های متفاوت ابعاد مختلفی را ایجاد می کنند.

انواع نورد میلگرد کدام اند؟

نورد میلگرد را به دو صورت گرم و سرد انجام می دهند که این دو روش هر کدام ویژگی های منحصر به فردی در محصول نهایی ایجاد می کنند. برای اینکه بهتر با این دو فرآیند آشنا شویم و تاثیر دمای تغییر فرم را بر ساختار محصول نهایی درک کنیم در ادامه به هر کدام از این دو روش پرداخته ایم.

نورد میلگرد گرم

در فرآیند رولینگ گرم فولاد باید در دمایی کنترل شده و تحت نظارت قرار گیرند تا تمام قسمت های آن به یک اندازه و یکنواخت گرم شود. بنابراین قبل از اینکه بیلت یا شمش فولادی را از میان غلطک ها عبور دهند ابتدا شمش ها را در کوره های پیش گرم به مدت زمان مشخصی قرار می دهند تا در حالت خمیری شکل قرار گیرد در این حالت شمش فولاد وارد یک حالت مومسانی می شود و تغییر شکل آن با نیروی کمتری امکان پذیر است. نکته اصلی در این فرآیند نقش دما و حرارت است. اصولا در نورد گرم دمای بیلت بیشتر از دمای تبلورمجدد فولاد است و همین موضوع دلیل اصلی شکل پذیری بیشتر آن است

از محصولات رولینگ گرم برای جوشکاری، عملیات ساخت وساز و ساخت ریل استفاده می شود. مقاطع نورد گرم نسبت به مقاطع نورد سرد ارزان تر هستند و از آن ها می توان در کاربرد هایی که دقت ابعادی زیادی مورد نیاز نیست استفاده کرد. چند مورد از این کاربرد ها را در ادامه لیست کرده ایم:

• ریل راه آهن
• تیرآهن های I شکل
• ورق‎ های فولادی
• تجهیزات کشاورزی
• ساختمان های فلزی
• مُهر زنی
• و…

نورد میلگرد سرد

رولینگ سرد نیز یکی از روش های تولید این مقاطع و ورق های فولادی است. بیشتر ورق های روغنی نیز که با این روش تولید می شوند دارای دقت ابعادی و کیفیت سطحی بسیار خوبی هستند. از این رو در این روش به دلیل پردازش هایی که روی آن انجام می شود دارای کیفیت سطحی بسیار خوبی است. در رولینگ سرد دمای بیلت پایین تر از دمای تبلور مجدد فولاد می باشد و محصول نهایی دارای کیفیت سطحی بالا و مقاومت بیشتری است.

معمولا محصولاتی که در طی فرایند رولینگ سرد تولید می شوند دارای زیبایی، ابعاد دقیق و مقاومت بیشتری نسبت به رولینگ گرم می باشند و در زمینه هایی همچون ساخت لوازم خانگی، ساخت مبلمان، اجزای ساختاری هوافضا و برای ساخت برخی از قطعات خودرو کاربرد دارند.

تفاوت های نورد میلگرد سرد و گرم

به طور کلی هر کدام از روش های رولینگ گرم و سرد معایب و مزایای خاص خود را دارند. فرآیند رولینگ گرم برای کاربردهایی که ابعاد دقیق مورد نظر باشد قابل استفاده نیست .چون اندازه گیری ابعاد دقیق امکان پذیر نمی باشد. و از طرفی زیبایی سطحی سرد بیشتر از گرم می باشد. از نظر قیمتی محصولات روش گرم ارزان تر هستند. در ادامه جدولی از ویژگی های هر کدام از این دو روش قرار دادیم که می توانید با مقایسه آن ها با یکدیگر تفاوت های هر دو روش با هم دیگر را مشاهده کنید.

نحوه اجرای فرآیند نورد میلگرد

پروسه انجام نورد میلگرد توسط دستگاه های خاصی انجام می شود که به آن ها Rebar rolling mill می گویند. این ماشین های خاص دارای غلطک هایی هستند که شمش های فولادی را تحت فرآیند نورد گرم یا سرد به میلگرد تبدیل می کنند. این فرآیند خود شامل چندین مرحله ریز هست که در این بخش می خواهیم به آن ها بپردازیم.

مرحله اول: آماده سازی شمش فولادی

اولین مرحله فرآیند نورد میلگرد با آماده سازی شمش های فولادی آغاز می شود. در واقع این شمش ها تختال های فولادی طویلی هستند که مقطع مستطیلی شکل دارند. این بیلت ها را در مجتمع های فولاد سازی با استفاده از فرآیند هایی نظیر ریخته گری یا رولینگ گرم تولید می کنند.

مرحله دوم: حرارت دادن

شمش هایی که در مرحله قبل آماده شده اند را در کوره های دما بالا حرارت می دهند. این مرحله به منظور افزایش شکل پذیری آن ها انجام می شود. این دما همانطور که اشاره کردیم در روش گرم بالا تر از دمای تبلور فولاد می باشد. طی این فرآیند انعطاف پذیری فولاد بیشتر شده و حالت موم سانی یا خمیری پیدا خواهد کرد. در صورتی که فرآیند گرم کردن در نورد میلگرد به طور صحیح انجام گیرد، می تواند ایرادات ساختار داخلی شمش را از بین برده یا به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

مرحله سوم: دوباره گرم کردن

در برخی از مواقع اگر بیلت ها به هر دلیلی مثلا در هنگام جابه جایی و یا نگه داری آن کمی سرد شوند ممکن است دوباره نیاز باشد تا حرارت داده شوند.

مرحله چهارم: عبور از غلطک های نورد

این بخش از فرآیند معمولا شامل سه بخش می شود. مرحله اول به منظور کاهش ضخامت و افزایش طول شمش انجام می شود. غلطک های این مرحله دارای شکل ها وشیار های خاصی هستند که فشار زیادی را بر شمش اعمال می کنند. در مرحله دوم نیز همین فرآیند تکرار می شود و کاهش ضخامت و افزایش طول بیشتری بر شمش ها اعمال می شود. در این مرحله شروع شکل گیری مقطع دلخواه ما برای این مقاطع آغاز می شود. در مرحله سوم و نهایی شمش ها را برای شکل دادن مقطع نهایی آن ها به شکل های مدنظر مانند دایره، مربعی یا مستطیلی شکل از میان غلطک های بخصوصی عبور می دهند.

مرحله پنجم: خنک کاری

در نهایت نیز شمش ها به شکل نهایی و مطلوب ما در خواهند آمد. لازم به ذکر است تا زمانی که شمش ها از غلتک ها عبور می کنند تا به شکل نهایی محصول تبدیل شوند، فرآیند های اسید شویی، پوسته زدایی و عملیات های حرارتی هم روی آن ها انجام می گیرد و در آخر هم خنک سازی محصول نهایی انجام می شود.

مرحله ششم: برش و بسته بندی

و در نهایت عملیات برش و بسته بندی محصول با توجه به ابعاد و ضخامت های مورد نیاز مشتریان و مصرف کنندگان انجام گرفته و مقطع آماده بارگیری و ارسال به مقصد خواهد شد.

کاربرد های نورد میلگرد

نورد میلگرد گرم با توجه به اینکه مقرون به صرفه است، دقت ابعادی بالایی ندارد بیشتر در صنایعی مانند ساخت و ساز ریل و ساختمان استفاده می شود. این کالا با توجه به اینکه ترد نیست مناسب جوشکاری نیز می باشد. دستگاه های روش سرد نیز در شکل دهی برخی قطعات مانند تیر آهن، آجدار و ساده، نبشی و ناودانی نیز به کار برده می شود. به طور کلی می توان گفت این فرآیند باعث افزایش سرعت تولید این مقاطع فولادی شده و تولید انبوه آن ها را در بازه زمانی کمی ممکن کرده است.

نکات کلیدی در مورد نورد میلگرد

تا این قسمت از مقاله بیشتر در مورد اطلاعات کلی و آشنایی با این روش شکل دهی فلزات صحبت کردیم. در این بخش می خواهیم با هم برخی نکات کلیدی و مهمی که در زمان تولید این مقاطع وجود دارند را بررسی کنیم. نکات مهمی که در این پروسه شکل دهی وجود دارند به شرح زیر هستند:

کنترل کیفیت:

یکی از مراحل حیاتی و مهم در پروسه تولید هر محصولی بخش کنترل کیفی آن است. در مورد این محصول بخصوص بیشتر حساسیت روی دو فاکتور مقاومت کششی و استحکام تسلیم آن ها است. بنابراین کیفیت یک مقطع خوب را نقطه تسلیم و استحکام کششی آن تعیین می کنند.

استاندارد تولید

این پروشه نیز مانند بسیاری از فرآیند های شکل دهی باید طبق اصول و استاندارد های خاصی انجام شود تا کیفیت محصول نهایی تضمین شده باشد. با توجه به اینکه این مقاطع یکی اساسی ترین و مهم ترین مصالح مورد استفاده در ساختمان سازی هستند باید توجه خاصی به رعایت استاندارد های جهانی در روند تولید آن ها شود.